Leestijd: 6 minuten

Wie van je houdt, voedt je! Vermijd giftige relaties

Inhoudsindex

Samenvatting

Commentaar op het evangelie van 11 juni 2023

Allerheiligste Lichaam en Bloed van Christus – jaar A

Dt 8,2-3.14-16 Ps 147 1Cor 10,16-17 Jn 6,51-58

Neem daarom en eet het lichaam van Christus [...]; neem en drink het bloed van Christus.
Om onthechting te voorkomen, eet wat jullie verenigt;
Om jezelf niet als goedkoop te beschouwen, drink je prijs
Augustinus,In ik. Ev. tr.26, 6, 13

Onderwijs eten

De manier waarop we eten zegt veel over ons: sommigen eten vraatzuchtig en proberen alles te pakken wat er is, misschien voelen ze zich dan rot, maar ze willen niets opgeven; anderen weigeren helaas te eten, alsof ze geen relatie willen aangaan met de buitenwereld; weer anderen bereiden graag eten voor anderen, bijna een manier om met elkaar in contact te komen.

Er zijn nog veel meer nuances, maar het feit dat veel verhalen in de literatuur vaak over eten gaan, doet ons begrijpen dat in veel culturen veel andere aspecten van het leven samenkomen rond eten.

De Bijbel spreekt vaak vanaf het begin tot ons over eten: de eerste zonde wordt precies begaan door het grijpen van een vrucht die aangenaam lijkt, maar die in werkelijkheid het leven vergiftigt.

Het is alsof het Woord van God ons op de een of andere manier wil leren onderscheiden wat ons voedt en wat ons doet sterven, tot het punt waarop we erkennen dat de ware bron van het leven in Jezus Christus ligt.

Leer jezelf te voeden

Het leven is in feite een reis waarin we onszelf leren voeden, al sinds we kinderen zijn, en waarbij onze manier van eten verandert.

Maar het leven is ook een reis waarbij we soms gegrepen worden door de angst niet te vinden waarmee we ons willen voeden: dit is in feite het beeld van Israëls reis door de woestijn, zoals we deze zondag lezen in het boek Deuteronomium.

Een pad dat emblematisch wordt voor Israël als gelijkenis van zijn geschiedenis en vooral als beeld van de relatie met God.

Maar het beeld van deze reis spreekt duidelijk over ieder van ons: we zijn allemaal bang dat er niets meer voor ons over zal zijn, we zijn bang om uitgesloten te worden van het banket van het leven. En angsten krijgen vaak vorm en worden slangen die onze geest vergiftigen.

Voedsel ontvangen

En net als voor Israël aarzelt God zelfs op onze reis niet om ons elke dag te laten vinden wat we nodig hebben, het is ons manna.

Het is niet altijd wat we willen eten, maar voor nu is het wat ons op de been houdt. Het is een tijd waarin we geroepen zijn om te vertrouwen: we hebben alleen wat we vandaag nodig hebben, om te oefenen in het vertrouwen op de Heer, die ons morgen niet zal ontbreken wat we nodig hebben!

De reis door de woestijn leert ons ook het leven te verwelkomen in plaats van onszelf voor de gek te houden door het alleen te vinden: het manna is een geschenk, het is geen prestatie. God leert Israël, misschien zonder groot succes, om het dagelijks leven als een zegen te beschouwen en niet met de angst om de dorheid van de woestijn alleen op eigen kracht te moeten trotseren.

Voeden met het woord

De reis door de woestijn is ook een oefening in vertrouwen in het woord van God: de mens leert wat hij werkelijk nodig heeft (vgl. Dt 8.3), omdat God zijn boodschap naar de aarde stuurt (Ps 147.15), waarvan het manna het beeld is .

In feite voeden we ons niet altijd met de woorden van God: we verslinden vaak menselijke woorden die ons vergiftigen, verleidelijke woorden, woorden van wrok, woorden van ontmoediging. Dit is echter niet het voedsel waarmee God onze ziel wil voeden.

Een pad van bevrijding

De reis door de woestijn is een reis van bevrijding: zoals Israël wordt bevrijd van de slavernij van Egypte, zo is onze reis in de woestijn van het leven een reis van bevrijding van onze angst om te sterven. Het is het pad waarlangs we de zorgzame aanwezigheid van God ervaren.

In Christus wordt deze bevrijding volledig en definitief, als bevrijding van de dood.

Dat pad van bevrijding, dat door de Rode Zee en vervolgens door de woestijn loopt, begint opnieuw met een diner, waarbij de Israëlieten het vlees van het lam eten en de deurposten van hun deuren markeren met het bloed van het dier.

Dat bloed is het teken dat ze God toebehoren en om deze reden zullen ze gespaard blijven als de engel des doods langskomt.

Jezus is het Lam

Dit beeld is van fundamenteel belang om de woorden van Jezus in het Evangelie te begrijpen: nu is hij het lam in wiens bloed we zijn bevrijd, hij is het lam wiens vlees ons voedt.

Maar vlees en bloed zijn kennelijk ook een beeld van de mens: zich voeden met het vlees en bloed van Jezus betekent een relatie met Hem aangaan.

In hoofdstuk 6 van het evangelie van Johannes voedde Jezus, voordat hij over zijn bloed en zijn vlees sprak, de menigte met brood en begon ook te zeggen dat hij het brood is dat voedt, maar geconfronteerd met het onbegrip van degenen die naar hem luisterden, Jezus drukt zich nog sterker uit: hij is niet alleen degene die ons geeft wat we nodig hebben om te leven, maar het is de relatie met zijn persoon die ons doet leven!

We voeden ons met hem in de mate dat we bereid zijn deze relatie te cultiveren.

Samen eten

Als ieder van ons een relatie met Jezus zou cultiveren, zouden we onvermijdelijk in Hem terechtkomen, omdat we Hem toebehoren.

In de Eerste Brief aan de Korintiërs die we deze zondag lezen, benadrukt Paulus precies deze gemeenschap die gerealiseerd wordt in het gemeenschappelijke van Jezus: van velen worden wij één lichaam (1Ko 10,17).

Wij beleven deze gemeenschappelijke verbondenheid op een sterke en reële manier, juist in het gebaar om onszelf te voeden met de Eucharistie! Het is dus ernstig als dit gebaar iets zegt wat we dan niet leven: samen voeden we ons met Hem, maar daarna vertonen onze relaties verdeeldheid!

Het delen van zijn lichaam en zijn bloed is ook een verantwoordelijkheid die van invloed is op de manier waarop we de relaties tussen ons beleven: bedoelen we echt een gemeenschappelijke verbondenheid door onszelf samen te voeden met het lichaam van Christus?

Ontvang het leven

De gesprekspartners van Jezus vragen zich af hoe het mogelijk is dat Hij hen Zijn vlees te eten geeft.

Misschien is het echte probleem hier het idee om te ontvangen wat we nodig hebben om te leven: in feite geven we er de voorkeur aan om zelf voedsel te kopen, om te laten zien dat we volwassen en capabel zijn, we willen niemand iets verschuldigd zijn.

In deze zin leren de armen ons wat het betekent om de nederigheid te hebben om het leven te ontvangen. Ook wij zijn arm, omdat we niet alleen kunnen vinden wat ons leven werkelijk voedt.

Het eten van het lichaam en bloed van Christus betekent dus de relatie met Hem leven, onszelf voeden met deze relatie en in deze relatie blijven: "Wie mijn vlees eet en mijn bloed drinkt, blijft in mij, en ik in hem" (Joh 6,56).